Fotografia cyfrowa

Fotografia cyfrowa – polega na zachowaniu wybranego kadru w postaci cyfrowej, a nie, jak w fotografii tradycyjnej, na utrwaleniu go na chemicznym nośniku światłoczułym. Do wykonywania zdjęć, w odróżnieniu od fotografii tradycyjnej (nazywanej nieprawidłowo analogową), gdzie stosuje się klasyczny aparat fotograficzny, służy sprzęt o odmiennej konstrukcji noszący nazwę cyfrowy aparat fotograficzny.

Aparaty cyfrowe od roku 2005 są częściej kupowane od aparatów klasycznych i posiadają cechy w nich niespotykane, takie jak np. nagrywanie krótkich filmów. Inne urządzenia elektroniczne, jak telefony komórkowe, smartfony czy tablety, posiadają także często wbudowane małe aparaty cyfrowe.
  

 Budowa aparatu cyfrowego

Typy aparatów cyfrowych

Aparaty kompaktowe - typ popularnego aparatu fotograficznego o niewielkich rozmiarach, zwartej budowie i uproszczonej obsłudze. Jest on najczęściej wyposażony w niewymienny obiektyw stałoogniskowy lub zmiennoogniskowy.

Lustrzanki cyfrowe - konstrukcja oparta jest na klasycznej lustrzance jednoobiektowej, gdzie błonę światłoczułą zastąpiła duża matryca. W optycznym wizjerze widoczny jest obraz rzutowany na matówkę bezpośrednio z obiektywu aparatu poprzez uchylne lustro zasłaniające migawkę i matrycę. W momencie robienia zdjęcia lustro się unosi a światło kierowane jest na matrycę.

Aparaty typu bridge camera – szeroka grupa aparatów, których wspólną cechą jest brak optycznego układu celowniczego występującego w lustrzankach oraz brak cech konstrukcyjnych i użytkowych pozwalających jednoznacznie zaliczyć je do kompaktów. Z reguły oferują możliwość ręcznego ustawienia wielu parametrów, a pod względem rozwiązań ergonomicznych zbliżone bywają do lustrzanek.

 Bezlusterkowce – aparaty, których główną cechą jest brak lustrzanego układu optycznego wizjera typowego dla lustrzanek, przy jednoczesnej możliwości wymiany obiektywów, co odróżnia je od pozostałych aparatów cyfrowych. Ich niewielkie rozmiary są możliwe do osiągnięcia dzięki usunięciu lustra i pryzmatu oraz zmniejszeniu odległości matrycy od obiektywu.

Istnieją również inne typy aparatów cyfrowych, jak np. cyfrowy aparat dalmierzowy czy cyfrowy aparat średnioformatowy, ale są one stosunkowo rzadko używane.

Porównanie fotografii analogowej i cyfrowej

 Aparat cyfrowy

• Możliwość podglądnięcia zdjęć bezpośrednio po zrobieniu oraz wykasowania tych „nieudanych”
• Możliwość wywołania tylko wybranych zdjęć
• Możliwość przechowywania zdjęć w formacie cyfrowym (nie koniecznie trzeba je wywoływać - niższe koszty) ale trzeba też pamiętać, że uszkodzenie dysku, czy płyty CD/DVD, na których przechowujemy zdjęcia, może nas pozbawić wszystkich tam zapisanych. Warto część najlepszych, najcenniejszych zdjęć wywołać i posiadać także w postaci tzw. odbitki.
• Zdjęcie posiada szczegółowo określoną rozdzielczość wyrażoną w pikselach.
• Rozdzielczość w najlepszych aparatach cyfrowych jest już porównywalna do rozdzielczości zdjęć na negatywach z aparatów tradycyjnych.
• Łatwość obróbki cyfrowej zdjęć
• Możliwość nagrania filmu
• Mniejsze zapotrzebowanie na światło matrycy aparatu cyfrowego, niż negatywu, a co za tym idzie większa łatwość zrobienia dobrych zdjęć w słabszych warunkach oświetleniowych, kiedy to aparat tradycyjny już sobie powoli nie radzi lub wymaga stosowania statywu i dłuższego czasu naświetlania.
• Robiąc zdjęcie w trybie automatycznym, w przypadku cyfrówki o niższej jakości matrycy, efekt ostateczny może okazać się przekłamany w stosunku do rzeczywistej kolorystyki, zwłaszcza przy słabym oświetleniu (np. ciemniejsze pomieszczenie).

Aparat analogowy

• Możliwość wykonania określonej, niedużej ilości zdjęć na jednym negatywie
• Brak bezpośredniego wglądu do zdjęć
• Brak możliwości / duża trudność wyboru zdjęć wywoływanych
• Rozdzielczość jest cechą materiału światłoczułego, np. negatywu
• Brak konieczności umiejętności posługiwania się komputerem
• Niższa cena aparatu w porównaniu do „cyfrówki”
• Aparaty analogowe posiadają większą rozpiętość tonalną niż aparaty cyfrowe, zdjęcie trafniej oddaje barwy
• W przypadku fotografii analogowej, dzięki właściwościom negatywu, zdjęcie może oddać najmniejszy nawet detal, nie zmieniając naturalnej kolorystyki, wychwytuje występujące światłocienie, tworząc często oryginalne efekty.

Fotografia analogowa

Fotografia (gr. φως, phōs, D. phōtós – światło; gráphō – piszę, graphein – rysować, pisać; rysowanie za pomocą światła) – zbiór wielu różnych technik, których celem jest zarejestrowanie trwałego, pojedynczego obrazu za pomocą światła. Potoczne znaczenie zakłada wykorzystanie układu optycznego, choć nie jest to konieczne np. przy rayografii.
Fotografia, powstała w XIX wieku, korzystała z wynalazków znanych już wcześniej. Przykładem jest camera obscura, znana już w starożytnej Grecji.

Camera obscura - ciemnia optyczna, światłoszczelna skrzynka z otworkiem w przedniej ściance, umożliwiająca uzyskanie na tylnej ściance odwróconego obrazu przedmiotu ustawionego przed otworkiem. Camera obscura stosowana była przez malarzy i grafików jako narzędzie pomocnicze, zwłaszcza do dokładnego wykreślania perspektywy przy malowaniu widoków arch. Pierwowzór aparatu fotograficznego.

Budowa i zasada działania camery obscura

Urządzenie to zbudowane jest z poczernionego wewnątrz pudełka. Na jednej ściance znajduje się niewielki otwór spełniający rolę obiektywu, a na drugiej matowa szyba (matówka) lub kalka techniczna. Promienie światła wpadające przez otwór tworzą na matówce odwrócony i pomniejszony (lub powiększony) obraz. Wstawiając w miejsce matówki kliszę fotograficzną można otrzymać zdjęcie.

Budowa aparatu analogowego

 Materiały światłoczułe

Klisza – rodzaj matrycy w postaci płaskiej, sztywnej płyty.  Składa się z podłoża z tworzywa sztucznego o wysokiej przejrzystości, z naniesioną warstwą emulsji światłoczułej. Dawniej jako podłoże, stosowano celuloid, dziś octan celulozy.
W przypadku błon barwoczułych, na podłożu naniesione jest kilka warstw emulsji, poprzedzielanych odpowiednimi filtrami barwnymi. Po naświetleniu należy poddać procesowi obróbki chemicznej, zwanej wywołaniem. Procesu tego dokonuje się ręcznie w koreksie (pracując z danym materiałem w ciemni fotograficznej) lub maszynowo w minilabie.

1. Podłoże z tworzywa sztucznego; 2. Warstwa przeciwodblaskowa; 3. Emulsja czuła na światło czerwone; 4. Emulsja czuła na światło zielone; 5. Żółty filtr; 6. Emulsja czuła na światło niebieskie; 7. Filtr ultrafioletowy; 8. Warstwa ochronna; 9. Światło widzialne.

Papier fotograficzny – materiał światłoczuły w postaci papieru pokrytego światłoczułą warstwą zawiesiny chlorków lub bromków srebra w żelatynie. Obraz uzyskany na takim papierze nazywa się odbitką fotograficzną.

Slajd - diapozytyw fotograficzny uzyskany jako obraz pozytywowy na materiale przezroczystym przeznaczony do oglądania w prześwicie (pod światło) lub za pomocą diaskopu (rzutnika) na większej powierzchni (np. ekranie).

Wyposażenie ciemni fotograficznej

Powiększalnik - przyrząd optyczny służący do rzutowania obrazu (zazwyczaj negatywowego) na materiał światłoczuły (najczęściej papier fotograficzny) w celu otrzymania odbitki. Najczęściej służy do rzutowania obrazów w powiększonej skali

(i regulowanym stopniu), aczkolwiek może służyć również do rzutowania obrazów pomniejszonych oraz jako samo źródło światła do naświetlania stykowego (1:1).

 

Kuweta - płytkie, prostokątne naczynie chemoodporne (najczęściej plastikowe) służące do wypełniania kąpielą fotograficzną lub wodą płucząca, stosowane do ręcznej obróbki materiałów fotograficznych w postaci arkusza (papiery fotograficzne, błony cięte, płyty).

Koreks - element wyposażenia ciemni fotograficznej, światłoszczelne naczynie służące do ręcznego wywoływania filmów fotograficznych - najczęściej filmów małoobrazkowych i błon zwojowych (istnieją również do wywoływania taśm filmowych np. 8 mm). Pierwszy koreks wyprodukowany został w 1930 przez firmę Leitz.

Bardzo popularne niegdyś polskie koreksy KROKUS TANK produkcji PZO, do dzisiaj są osiągalne jako używane. Często jeszcze można je znaleźć w znakomitym stanie. Są alternatywą dla nowych koreksów np. JOBO czy Paterson. Fot. Zygmunt Novák

Maskownica - przyrząd służący do unieruchomienia papieru fotograficznego naświetlanego powiększalnikiem, pozwalający uzyskać płaską powierzchnię papieru, a także białe marginesy. Maskownica składa się z podstawy (płyty), do której za pomocą zawiasu przymocowane jest skrzydło z dwoma ruchomymi kurtynami, umożliwiającymi dopasowanie formatu do stosowanego papieru. Najczęściej wyposażona jest w linijki umieszczone w okolicach bieżni kurtynek.

Zegar ciemniowy - element wyposażenia ciemni fotograficznej służący do precyzyjnej regulacji czasu działania lampy w powiększalniku. Urządzenie ustawia się zazwyczaj szeregowo pomiędzy źródłem prądu i powiększalnikiem, w miejscu dogodnym do operowania nim, czyli gdzieś na stole obok powiększalnika. Służy nie tylko do wykonywania naświetleń ale również do włączania światła stałego w powiększalniku na czas kadrowania.

Suszarka fotograficzna - przyrząd służący do suszenia papierów fotograficznych
o podłożu kartonowym (najczęściej o wysokim połysku) w krótkim czasie. Składa się
z elementu grzejnego (elektrycznego), płyty (szklanej lub z polerowanej blachy)
na której układa się odbitkę po płukaniu.