Fotografia analogowa

Fotografia (gr. φως, phōs, D. phōtós – światło; gráphō – piszę, graphein – rysować, pisać; rysowanie za pomocą światła) – zbiór wielu różnych technik, których celem jest zarejestrowanie trwałego, pojedynczego obrazu za pomocą światła. Potoczne znaczenie zakłada wykorzystanie układu optycznego, choć nie jest to konieczne np. przy rayografii.
Fotografia, powstała w XIX wieku, korzystała z wynalazków znanych już wcześniej. Przykładem jest camera obscura, znana już w starożytnej Grecji.

Camera obscura - ciemnia optyczna, światłoszczelna skrzynka z otworkiem w przedniej ściance, umożliwiająca uzyskanie na tylnej ściance odwróconego obrazu przedmiotu ustawionego przed otworkiem. Camera obscura stosowana była przez malarzy i grafików jako narzędzie pomocnicze, zwłaszcza do dokładnego wykreślania perspektywy przy malowaniu widoków arch. Pierwowzór aparatu fotograficznego.

Budowa i zasada działania camery obscura

Urządzenie to zbudowane jest z poczernionego wewnątrz pudełka. Na jednej ściance znajduje się niewielki otwór spełniający rolę obiektywu, a na drugiej matowa szyba (matówka) lub kalka techniczna. Promienie światła wpadające przez otwór tworzą na matówce odwrócony i pomniejszony (lub powiększony) obraz. Wstawiając w miejsce matówki kliszę fotograficzną można otrzymać zdjęcie.

Budowa aparatu analogowego

 Materiały światłoczułe

Klisza – rodzaj matrycy w postaci płaskiej, sztywnej płyty.  Składa się z podłoża z tworzywa sztucznego o wysokiej przejrzystości, z naniesioną warstwą emulsji światłoczułej. Dawniej jako podłoże, stosowano celuloid, dziś octan celulozy.
W przypadku błon barwoczułych, na podłożu naniesione jest kilka warstw emulsji, poprzedzielanych odpowiednimi filtrami barwnymi. Po naświetleniu należy poddać procesowi obróbki chemicznej, zwanej wywołaniem. Procesu tego dokonuje się ręcznie w koreksie (pracując z danym materiałem w ciemni fotograficznej) lub maszynowo w minilabie.

1. Podłoże z tworzywa sztucznego; 2. Warstwa przeciwodblaskowa; 3. Emulsja czuła na światło czerwone; 4. Emulsja czuła na światło zielone; 5. Żółty filtr; 6. Emulsja czuła na światło niebieskie; 7. Filtr ultrafioletowy; 8. Warstwa ochronna; 9. Światło widzialne.

Papier fotograficzny – materiał światłoczuły w postaci papieru pokrytego światłoczułą warstwą zawiesiny chlorków lub bromków srebra w żelatynie. Obraz uzyskany na takim papierze nazywa się odbitką fotograficzną.

Slajd - diapozytyw fotograficzny uzyskany jako obraz pozytywowy na materiale przezroczystym przeznaczony do oglądania w prześwicie (pod światło) lub za pomocą diaskopu (rzutnika) na większej powierzchni (np. ekranie).

Wyposażenie ciemni fotograficznej

Powiększalnik - przyrząd optyczny służący do rzutowania obrazu (zazwyczaj negatywowego) na materiał światłoczuły (najczęściej papier fotograficzny) w celu otrzymania odbitki. Najczęściej służy do rzutowania obrazów w powiększonej skali

(i regulowanym stopniu), aczkolwiek może służyć również do rzutowania obrazów pomniejszonych oraz jako samo źródło światła do naświetlania stykowego (1:1).

 

Kuweta - płytkie, prostokątne naczynie chemoodporne (najczęściej plastikowe) służące do wypełniania kąpielą fotograficzną lub wodą płucząca, stosowane do ręcznej obróbki materiałów fotograficznych w postaci arkusza (papiery fotograficzne, błony cięte, płyty).

Koreks - element wyposażenia ciemni fotograficznej, światłoszczelne naczynie służące do ręcznego wywoływania filmów fotograficznych - najczęściej filmów małoobrazkowych i błon zwojowych (istnieją również do wywoływania taśm filmowych np. 8 mm). Pierwszy koreks wyprodukowany został w 1930 przez firmę Leitz.

Bardzo popularne niegdyś polskie koreksy KROKUS TANK produkcji PZO, do dzisiaj są osiągalne jako używane. Często jeszcze można je znaleźć w znakomitym stanie. Są alternatywą dla nowych koreksów np. JOBO czy Paterson. Fot. Zygmunt Novák

Maskownica - przyrząd służący do unieruchomienia papieru fotograficznego naświetlanego powiększalnikiem, pozwalający uzyskać płaską powierzchnię papieru, a także białe marginesy. Maskownica składa się z podstawy (płyty), do której za pomocą zawiasu przymocowane jest skrzydło z dwoma ruchomymi kurtynami, umożliwiającymi dopasowanie formatu do stosowanego papieru. Najczęściej wyposażona jest w linijki umieszczone w okolicach bieżni kurtynek.

Zegar ciemniowy - element wyposażenia ciemni fotograficznej służący do precyzyjnej regulacji czasu działania lampy w powiększalniku. Urządzenie ustawia się zazwyczaj szeregowo pomiędzy źródłem prądu i powiększalnikiem, w miejscu dogodnym do operowania nim, czyli gdzieś na stole obok powiększalnika. Służy nie tylko do wykonywania naświetleń ale również do włączania światła stałego w powiększalniku na czas kadrowania.

Suszarka fotograficzna - przyrząd służący do suszenia papierów fotograficznych
o podłożu kartonowym (najczęściej o wysokim połysku) w krótkim czasie. Składa się
z elementu grzejnego (elektrycznego), płyty (szklanej lub z polerowanej blachy)
na której układa się odbitkę po płukaniu.